Nog voordat ik koffie had gezet, de aardige virtuele “goedemorgen hondendame” had begroet, het digitale nieuws tot me genomen…viel mijn computer uit. Na wat turen in de meterkast en proberen met de verschillende lichtknopjes “licht aan, licht uit”.. bleek de stroom uitgevallen. De complete “downtime” gaf me een schrikreactie…geen koffie, telefoon, social media, warm water, wasje draaien, tv, verstoken van alle vormen van contact… Maar de schrikreactie was maar kort en zag ik ook wel voordelen. Christian lag veilig boven in bed na een welverdiende vakantie in Portugal dus daar had ik geen zorgen over wat betreft niet bereikbaar, en nu gewoon lekker laten liggen dan kon hij ook niet mopperen over geen wifi enz… Ik ging maar eens peilen bij de buren hoe bij hun de situatie was. Na gebeld te hebben, de deurbel werkt op batterijen, deed na een tijdje de buurvrouw open…ze had zich de dag wat beter ingedeeld dan ik, want was dan op de hoogte van een stroom “shutdown” tot wel 12.00 uur, en had besloten uit te slapen. Er waren brieven rondgestuurd, en ja die brief had ik dan inderdaad gekregen maar ik ga al een tijdje gebukt onder “informatie-moeheid” en heb weinig tot geen animo brieven met weer een “moment van overstappen” of “superslimme oplossingen” tot me te nemen….
Eens was dat anders en misschien heb ik juist altijd te veel willen weten en opslaan. Maar dat komt door mijn beroep…altijd alles verzamelen, ontsluiten, delen en niet verloren laten gaan. Eind jaren 80tig en begin 90tig was ik werkzaam in Amsterdam bij het NIKHEF, Nationaal Instituut voor Kern- en Hoge Energiefysica. Dat is een hele mond vol en in die tijd gebeurde daar spannende dingen wat betreft het World Wide Web en de Large Hadron Collider te CERN te Genève. Dat wil zeggen dat de theoretische basis werd gelegd tot het opsporen van het Higgsdeeltje en er gigantische machines werden gebouwd om dit allemaal te meten, te weten en te bewijzen. Het duurde tot 2008 voordat alles kon worden opgestart en pas in 2012 was er het eerste bewijs van het Higgsdeeltje. Vijf jaar runde ik de bibliotheek met als opdracht wereldwijd alles te verzamelen wat er zoal verscheen over elementaire deeltjes, zwarte gaten, relativiteitstheorie, kosmologie, zwaartekracht en lichtsnelheden. Ik waande me in een permanente aflevering van StarTrek/Wars en volgde alles met veel interesse. Op mijn werkplek stond een kleine Apple Macintosh gelinkt met Supercomputer te CERN. HTTP en HTML bestond toen nog niet en ging alles heen en weer via unix-commando’s. Ik herinner me nog mijn verwondering toen ik vanuit mijn werkplek rechtstreeks kon communiceren met iemand in de bibliotheek van CERN…en in plaats van in mijn arm te knijpen tikte ik dan “whoami” om mijn naam te zien verschijnen en dat het geen fictie was.
De LHC groep van NIKHEF…”whoami”
Mijn toenmalige baas had wel oog voor mijn enthousiasme en met nog een paar medewerkers mochten we een bezoek brengen aan CERN om oa. ondergronds de Large Hadron Collider te aanschouwen. Midden in de nacht werden we met een klein vliegtuig naar Genève gevlogen en zag onder me de donkere besneeuwde Alpen opdoemen en de kleine vlekjes en slierten licht van de steden. Het bezoek aan de tunnel 175 meter onder de grond onder het Jura gebergte was meer dan indrukwekkend. De aarde en de natuur herbergt vele wonderen maar hier ligt een wereldwonder gebouwd door duizenden wetenschappers, ingenieurs en technici ’s. Het verhaal hoe je een cirkel boort van 27 km lengte onder Genève en zelfs de grens over onder een gedeelte van Frankrijk is al indrukwekkend. Tijdens de aanleg stuitte men op granieten lagen waar men neit doorheen kwam, en in plaats van waterpas legde men de hele tunnel uit het lood om toch in de zachtere lagen te blijven….het klinkt nu logisch, maar begin er maar eens aan! In de tunnel zelf stonden magneten zo groot als huizen, controlekamers, computers, kabels, het duizelde me van zoveel techniek bij elkaar zo diep onder de grond. En dan was er de buis van 27 km waar de protonen en neutronen botste in de hoop te ontdekken hoe het universum is ontstaan en zich heeft ontwikkeld. Nu zoveel jaren later duikt het thema van The Big Bang, maar vooral wat er allemaal mis kan gaan, als een bron van immense energie, terecht komt in de verkeerde handen, regelmatig op in films en complottheorieën. Leonard en Sheldon hebben na 11 seizoenen The Big Bang theorie maar één wens als wetenschappers…..en dat is het bezoeken van CERN…tja wie niet? Natuurlijk heb ik foto’s om te bewijzen dat ik er was…maar niet van ondergronds…dat was streng verboden te fotograferen omdat er ook nog zoiets was als “strikt vertrouwelijk” een koude oorlog en andere dreigingen.
Nu kun je je afvragen wat het nut is van deze “kostbare” wetenschap en of we erop vooruit gaan als we weten wat het kleinste deeltje ons kan vertellen over “de orde” van ons bestaan. Zeker!! De spin-off van die zoektocht is gigantisch. Er werden nieuwe materialen ontwikkeld, geleidingssystemen, technieken te gebruiken voor de geneeskunde, de boorindustrie, energieopwekking, veiligheid…en iets waar we met z’n allen niet meer zonder kunnen, het WWW. Er moest zoveel data, tekeningen, foto’s en berekeningen worden overgepompt dat haalde je niet met een paar floppy-disk en na wat protocollen en technische afspraken was het er opeens!
De terugreis ging met een normale lijnvlucht en moest ik een tijdje wachten op de kleine aandoenlijke luchthaven van Genève. Ik dacht na over een cadeau of souvenir voor Chris en mijn moeder. En daar lagen ze te schitteren in een vitrinekast. Chris had altijd een fascinatie voor mooie zakmessen en mijn moeder een fascinatie voor het rode kruis en alles wat met hulpverlening te maken had in de jaren 50tig. Dit zou voor hen het ultieme cadeau zijn…een Zwitsers mes gekocht in Zwitserland, ik wist het zeker! En zo was het ook….terug in Nederland werden mijn cadeaus verrukt in ontvangst genomen…en mijn verhalen over Supergeleiders, Supercomputers, het Heelal en huizenhoge magneten, mijn ultieme ervaring, niet begrepen. En nu na dertig jaar liggen de twee zakmessen en een look a like netjes bij elkaar. Chris was zo zuinig op het mes dat hij een replica kocht omdat hij niet wilde dat de opschrift op het snijvlak zou weg slijten. Mijn moeder heeft het mes in de laatste fase van haar leven teruggegeven aan mij en Chris heeft zijn exemplaar nagelaten aan Christian en nu liggen ze samen bij mij in de vitrinekast…..want het mag niet verloren gaan…
Mijmerend over het verleden en juist de oneindige kennis en ontdekkingen die ons in de toekomst wachten, doorstond ik de uren zonder stroom en gemak. Maar de was is inmiddels netjes opgevouwen, wat ramen gelapt, papieren gesorteerd en een egeltje gered van de hongerdood en uitdroging!
Nieuwsgierig? Googel eens op CERN, Large Hadron Collider, Higgsdeeltje of NIKHEF!
)
